Delen?
René Kleijn zoekt schaalbare oplossingen
De wetenschap inzetten in de zoektocht naar oplossingen voor een duurzame economie. Dat is kort samengevat de drijfveer van René Kleijn, universitair hoofddocent Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden.
Industriële Ecologie, of de wetenschap van duurzaamheid, is een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline. Centraal staat het onderzoek naar duurzaamheidsvraagstukken en de haalbaarheid en schaalbaarheid van nieuwe technologiën. René Kleijn, Universitair hoofddocent Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden, houdt zich vooral bezig met grondstoffenvraagstukken en Life Cycle Assessments (LCA's). “Dat houdt in dat ik van wieg tot graf kijk naar de milieukant van een product.”
De huidige lineaire economie op basis van fossiele brandstoffen is niet houdbaar, zegt Kleijn. “We moeten inzetten op hergebruik van grondstoffen, sluiten van kringlopen en efficiënte hernieuwbare energiesystemen.” De technologie is beschikbaar en het beleid maakt de omschakeling mogelijk. “Nu moeten we die stappen ook zetten. Verandering is altijd lastig, maar ik wil laten zien dat het kan.”
Schaalbaar
Wetenschappelijk onderzoek is daarin essentieel. Er zijn methodieken nodig om de milieu-impact van een technologie te berekenen. “Je kunt niet zeggen dat een windmolen duurzamer is, omdat een kolencentrale CO2 uitstoot en windmolen niet”, zegt Kleijn. “De grondstoffenwinning, de bouw en recycling van een windmolen hebben ook een CO2-voetafdruk. Die moet je meenemen.” Uit die analyse blijkt ook dat het debat over dure, inefficiënte windmolens achterhaald is. Een gemiddelde turbine heeft al na drie maanden de elektriciteit teruggeleverd die tijdens de bouw is verbruikt.
Het energievraagstuk is zo groot dat onderzoeks- en ontwikkelingsgeld alleen bestemd moet zijn voor schaalbare oplossingen. Als duurzaam alternatief voor een enkele steenkoolcentrale op de Maasvlakte zijn minimaal 500 windmolens nodig van het krachtigste type. “We hebben niets aan technologie die in het laboratorium fantastische resultaten geeft, maar op grote schaal niet toepasbaar is. Dat is lief en schattig, maar geen oplossing”, zegt Kleijn. Hij vindt het zinvoller te kijken naar energiebronnen die minder efficiënt zijn, maar wel goedkoop en zonder gebruik van schaarse grondstoffen.
Methodiek
Industriële Ecologie heeft de tijdgeest mee. Binnen de overheid en het bedrijfsleven is meer dan ooit aandacht voor verduurzaming van productieprocessen. Via het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 komt veel geld beschikbaar. “Onderzoekers slagen er goed in om in die programma's ook geld te reserveren voor methode-ontwikkeling. We ontwikkelen oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken maar dan wel gebaseerd op degelijke wetenschap", zegt Kleijn.
De wetenschapper pleit ervoor dat in vroeg stadium wordt gekeken naar de milieu-impact van nieuwe technologie. Kleijn onderzocht een innovatieve manier voor CO2-afvang uit de buitenlucht. De technologie, ontwikkeld door de Amerikaan Klaus Lackner lijkt in de laboratoriumopstelling veelbelovend. De paper van de promovendus van Kleijn is echter geweigerd door grote wetenschappelijke tijdschriften omdat de technologie niet is getest in een proeffabriek. “Dat is jammer”, zegt hij. “Vooral omdat we in de ontwerpfase materiaalgebruik en milieukosten al inzichtelijk kunnen maken. Dat voorkomt latere teleurstellingen.”
De wetenschap inzetten in de zoektocht naar oplossingen voor een duurzame economie. Dat is kort samengevat de drijfveer van René Kleijn, universitair hoofddocent Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden.
Industriële Ecologie, of de wetenschap van duurzaamheid, is een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline. Centraal staat het onderzoek naar duurzaamheidsvraagstukken en de haalbaarheid en schaalbaarheid van nieuwe technologiën. René Kleijn, Universitair hoofddocent Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden, houdt zich vooral bezig met grondstoffenvraagstukken en Life Cycle Assessments (LCA's). “Dat houdt in dat ik van wieg tot graf kijk naar de milieukant van een product.”
De huidige lineaire economie op basis van fossiele brandstoffen is niet houdbaar, zegt Kleijn. “We moeten inzetten op hergebruik van grondstoffen, sluiten van kringlopen en efficiënte hernieuwbare energiesystemen.” De technologie is beschikbaar en het beleid maakt de omschakeling mogelijk. “Nu moeten we die stappen ook zetten. Verandering is altijd lastig, maar ik wil laten zien dat het kan.”
Schaalbaar
Wetenschappelijk onderzoek is daarin essentieel. Er zijn methodieken nodig om de milieu-impact van een technologie te berekenen. “Je kunt niet zeggen dat een windmolen duurzamer is, omdat een kolencentrale CO2 uitstoot en windmolen niet”, zegt Kleijn. “De grondstoffenwinning, de bouw en recycling van een windmolen hebben ook een CO2-voetafdruk. Die moet je meenemen.” Uit die analyse blijkt ook dat het debat over dure, inefficiënte windmolens achterhaald is. Een gemiddelde turbine heeft al na drie maanden de elektriciteit teruggeleverd die tijdens de bouw is verbruikt.
Het energievraagstuk is zo groot dat onderzoeks- en ontwikkelingsgeld alleen bestemd moet zijn voor schaalbare oplossingen. Als duurzaam alternatief voor een enkele steenkoolcentrale op de Maasvlakte zijn minimaal 500 windmolens nodig van het krachtigste type. “We hebben niets aan technologie die in het laboratorium fantastische resultaten geeft, maar op grote schaal niet toepasbaar is. Dat is lief en schattig, maar geen oplossing”, zegt Kleijn. Hij vindt het zinvoller te kijken naar energiebronnen die minder efficiënt zijn, maar wel goedkoop en zonder gebruik van schaarse grondstoffen.
Methodiek
Industriële Ecologie heeft de tijdgeest mee. Binnen de overheid en het bedrijfsleven is meer dan ooit aandacht voor verduurzaming van productieprocessen. Via het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 komt veel geld beschikbaar. “Onderzoekers slagen er goed in om in die programma's ook geld te reserveren voor methode-ontwikkeling. We ontwikkelen oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken maar dan wel gebaseerd op degelijke wetenschap", zegt Kleijn.
De wetenschapper pleit ervoor dat in vroeg stadium wordt gekeken naar de milieu-impact van nieuwe technologie. Kleijn onderzocht een innovatieve manier voor CO2-afvang uit de buitenlucht. De technologie, ontwikkeld door de Amerikaan Klaus Lackner lijkt in de laboratoriumopstelling veelbelovend. De paper van de promovendus van Kleijn is echter geweigerd door grote wetenschappelijke tijdschriften omdat de technologie niet is getest in een proeffabriek. “Dat is jammer”, zegt hij. “Vooral omdat we in de ontwerpfase materiaalgebruik en milieukosten al inzichtelijk kunnen maken. Dat voorkomt latere teleurstellingen.”
Tot 80 procent van de vervuiling komt van de productie en het vervoer van de goederen die wij consumeren, blijkt uit Noors onderzoek. "We moeten ons ook afvragen of alle producten echt nodig zijn", stelt René Kleijn van CML in een interview met Eos Magazine. Hij breekt een lans voor de lease-economie.
Indonesië is, na China, de grootste tinproducent van de wereld. En negentig procent van al het Indonesische tin komt van het eilandje Bangka ten oosten van Sumatra. Brandpunt-reportage met onder meer René Kleijn.
Bekijk de thema-uitzending over energie en grondstoffen bij NPO-doc, met onder meer René Kleijn.
Als de mens zijn leven niet snel betert, gaat in 2050 het licht uit en staat het verkeer stil. Olie en gas zijn dan op. Ook om de opwarming van het klimaat te stoppen, moet het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch verminderd worden. Labyrint sprak met de Amerikaanse hoogleraar civiele techniek Mark Jacobson en industrieel ecoloog René Kleijn.
Ruud Bosgraaf van Amnesty International en René Kleijn van het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden in de uitzending bij BNR over de herkomst van grondstoffen voor smartphones.
Kan diepzeemijnbouw de oplossing bieden? René Kleijn te gast in het radioprogramma De Kennis van Nu over metaalschaarste, over het ontstaan van metalen op de zeebodem en over de technieken om die metalen daar te delven.