Delen?
Maurits Berger legt altijd meerdere ankers uit in zijn onderzoek en zoekt manieren om de maatschappij daarbij te betrekken. Hij begon zijn carriere als advocaat, en vertrok naar het Midden-Oosten om de sharia te bestuderen. Daarna werkte hij als journalist en geldt nu als een betrokken sharia-expert.

“Ik heb, zoals dat heet, een patch work career. Ik ben onrustig, en wil me niet focussen op een enkel onderwerp. Ik vind het prettig om verhalen te vertellen, daarom werd ik journalist. Maar ik wil ook onderbouwde verhalen vertellen, en dan komt de wetenschapper in mij boven."

Activeren

Het onderzoek van Maurits Berger, hoogleraar Islam en het Westen aan de Universiteit Leiden, is gericht op de sharia en het Westen. Nadrukkelijk betrekt de wetenschapper zijn studenten daarbij. “We hebben een generatie van goed opgeleide moslimstudenten. Ik probeer hen te motiveren om actief bezig te zijn met wat er speelt in de Nederlandse samenleving. Ik heb een aantal samengebracht in een Denktank, ik vraag hen een agenda op te stellen en daarmee gaan we aan de slag.”

Studenten vinden het interessant, en zien dat ze toegevoegde waarde hebben voor leraren, de politie en politici, zegt Berger. “Ze herkennen de vragen of problemen die moslims aan de orde stellen. Ze stellen zelf ook andere vragen en hebben een andere blik op kwesties. Dat is mooi om te zien, want nuttig voor het islamdebat dat nog steeds voortduurt.”

Islamdebat

In een project met scholen in de Schilderswijk bespreekt hij verschillende casussen. Daarin gaat het niet om de grote vragen over Islamitische Staat of de islam, maar over hele concrete voorvallen als ouders die geen hand willen geven, of kinderen die niet zonder onderbroek willen douchen. “Gek genoeg worden op scholen grote onderwerpen als klimaat of ebola wel besproken, maar over islam is men onzeker. Dat fascineert mij.”

Maurits Berger ziet weinig vooruitgang in het islamdebat. “Ik krijg op dit moment dezelfde vragen als tien jaar geleden, toen Theo van Gogh werd vermoord. In die periode is er zoveel gesproken over de islam, maar politiemensen en politici worstelen nog steeds met dezelfde problemen. Dan vraag ik me wat de maatschappij heeft gemist.”

Publiek debat

Berger kreeg grote bekendheid door zijn pleidooi voor de mogelijkheid van sharia-rechtbanken in Nederland. Dat leverde hem de bijnaam moslim-knuffelaar op. Tot zijn eigen verbazing. “Ik ben enorm betrokken bij mijn land en probeer daar als wetenschapper een bijdrage aan te leveren. We hebben Nederland zodanig ingericht dat er ruimte is voor allerlei afwijkende gedragingen en meningen. Daar ben ik trots op. Natuurlijk kan niet alles zomaar. Maar we hebben ook katholieke en joodse rechtbanken. Dus waarom niet zoiets voor moslims? Ik heb toen alleen gezegd gezegd dat we daarover moeten nadenken en hoe we daarmee omgaan in Nederland. Daar werden mensen boos over.”

Over het algemeen is hij niet positief over de manier waarop het debat met en over moslims wordt gevoerd. Om dat te veranderen ziet hij een grote rol weggelegd voor de media. “Zelfs als journalisten hun uiterste best doen, zie je vaak toch dat iemand wordt benaderd als een moslim en niet als een mens als jij en ik. Het blijven buitenlanders of andere Nederlanders. Dat moet veranderen.” Volgens Berger is het een groot probleem dat op dit vlak weinig vooruitgang wordt geboekt, al noemt hij het een probleem van zijn generatie. “Gelukkig zie je dat het onder jongeren, die opgroeien met verschillende nationaliteiten, veel minder een issue is.”

Maar ondertussen brengen we de moslimgemeenschappen veel schade toe, zegt hij. “De naweeën van de moord op Theo van Gogh draagt ook de huidige generatie moslims nog steeds met zich mee. Terwijl ze toen heel jong waren. Er heerst bij hen een diep wantrouwen tegen de maatschappij. Daar slaan ze vaak in door. Ik zie het als mijn taak om hen uit die slachtofferrol te krijgen.”

Op school, bij de huisarts, in de tram of aan het gemeenteloket: je mag er straks niet meer komen met boerka aan. Maar nog wel op straat. Een twistgesprek tussen Daniela Hooghiemstra en Maurits Berger onder leiding van Steven de Jong. (15-06-2018)
Deze week begint de ramadan, de maand waarin moslims tussen zonsopkomst en zonsondergang niet mogen eten, drinken, roken of seks hebben. Toch verschillen elk jaar weer de meningen over wanneer dat moment is. Interview met MauritsBerger bij de NOS (15-05-2018)
Via overleg tussen ouders en docenten valt het eindexamen best te combineren met de Ramadan, betoogt Maurits Berger, hoogleraar islam en het Westen aan de Universiteit van Leiden. (15-05-2018)
Het komt niet vaak voor: maar dit jaar valt de ramadan samen met de eindexamens. Voor moslimleerlingen is daarmee de toch al zo spannende laatste horde van de middelbare school een nog grotere uitdaging. Interview met o.a. Maurits Berger (14-05-2018)
Deze ochtend begint voor veel moslims echt de ramadan, die samenvalt met de eindexamens; een bijzondere combinatie. Gaan vasten en leren sowieso wel samen? Interview met Maurits Berger in de podcast van nu.nl (16-05-2018)
Voor gastpredikers uit het buitenland moet een werkvergunning worden aangevraagd. Als moskeeën dat niet doen, riskeren ze een boete van 8000 euro. Reportage in het AD met onder anderen Maurits Berger.
Het Westen worstelt met de islam. Na de aanslagen in Parijs stuitert het debat over 'hoe nu verder?' alle kanten op. Groeiend wantrouwen en onbegrip overheersen, constateert islamoloog Maurits Berger: ,,We moeten het niet erger maken dan het is.''
Politici roepen ten onrechte om meer strafrecht tegen de dreiging van salafisme en jihadisme, schrijft Maurits Berger, hoogleraar Islam en het Westen aan de Universiteit Leiden in een opiniestuk voor Trouw.
Het is veelzeggend hoe snel we in het Westen terugvallen op historische en religieuze verklaringen om de gebeurtenissen in het Midden-Oosten te duiden, meent arabist Maurits Berger. Pieter van der Wielen praat met Maurits Berger over de strijd die zich in Irak afspeelt. En hoe zit het met het oplaaiende conflict in Israël?
Vaak wordt beweerd dat slechts een klein deel van de moslims zich niet thuisvoelt in Europa. Maurits Berger, Hoogleraar Islam en het Westen aan de Universiteit Leiden, stelt dat het precies andersom is: het ontbreken van een "thuisgevoel" is juist datgene wat westerse moslims gemeen hebben.
Hoe om te gaan met moslimjongeren die hun leefwereld spiegelen aan het buitenland? Ga op zoek naar ieders eigen verhalen van toen en nu, schrijft Maurits Berger, islamoloog, in een opiniestuk voor Trouw.
Studium Generale Saxion: Lezing over de oorzaken en gevolgen van radicalisering in Syrië, Europa en Nederland met prof. dr. Maurits Berger