Delen?
Margreet van Es is onderzoeker aan het Departement Filosofie en Religiewetenschap aan de Universiteit Utrecht. Zij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en promoveerde aan de Universiteit van Oslo in Noorwegen. Haar proefschrift ging over de dynamiek tussen stereotypen en zelf-representaties van vrouwen met een islamitische achtergrond tussen 1975 en 2010.
Margreet van Es was altijd al geïnteresseerd in religie en culturele diversiteit. Tijdens haar studie geschiedenis specialiseerde zij zich in de onderwerpen migratie en gender. Ondertussen voelde zij zich steeds meer aangetrokken tot de mystieke islam. Toen ze zelf moslim werd en een hoofddoek ging dragen, merkte zij pas echt hoe het is om steeds geconfronteerd te worden met stereotypen en vooroordelen. “Wat mij opviel, was dat mensen mij ineens benaderden als representant van een minderheidsgroep en niet langer alleen als een individu.”
Debat
Door deze ervaringen raakte zij steeds meer geïnteresseerd in de beeldvorming over de islam in Nederland en in de rest van Europa. Zij besloot de ontwikkelingen in het publieke debat over de islam systematisch te onderzoeken. Volgens Van Es is het opvallend dat moslims zich steeds actiever mengen in dat debat. “Vroeger werd er vooral over moslims gepraat, maar nauwelijks met moslims. Nu laten vooral jonge moslims steeds meer van zich horen. Die nieuwe geluiden zorgen voor een grotere variëteit in meningen en standpunten, met nieuwe nuances.”
De negatieve beeldvorming over de islam en de opkomst van rechts-populistische partijen heeft voor een tegenreactie gezorgd. Vrouwen met een islamitische achtergrond proberen bijvoorbeeld al een tijd lang het stereotiepe beeld van de onderdrukte moslimvrouw te veranderen. “Veel vrouwen herkennen zich niet in dat beeld. Door de ontwikkelingen in het publieke debat zijn zij meer dan ooit gaan nadenken over hun positie in de islam en in de Nederlandse maatschappij, zonder zich te verwijderen van het geloof. Veel religieuze vrouwen hebben feministische ideeën teruggevonden in de islam.”
Verbroedering
Op dit moment doet Van Es onderzoek naar het afwijzen van extremistisch geweld door moslims. “Na iedere aanslag wordt op heel veel niveaus van moslims gevraagd om extremistisch geweld af te wijzen, ook door politici. Die vraag, of liever: die eis, is heel dwingend. Alsof moslims dat nooit eerder hebben gedaan, terwijl dat juist heel vaak gebeurt.”
Volgens de onderzoeker wordt na iedere aanslag afschuw uitgesproken. Dat gebeurt op verschillende manieren, bijvoorbeeld via protestbijeenkomsten of via sociale media. In Oslo vormden moslims een Ring van Vrede rond de plaatselijke synagoge, nadat joodse instellingen in Europa meerdere keren het doelwit waren geweest van aanslagen door IS. “Moslims nemen regelmatig dit soort vreedzame initiatieven, ondanks dat zij zich gestigmatiseerd voelen door die oproep tot afstand nemen. Eigenlijk is het heel raar dat moslims collectief ter verantwoording worden geroepen voor misdaden waar zij niets mee te maken hebben.”
Maar hoe vaak moslims ook zeggen dat zij geweld afwijzen, het is volgens Van Es nooit genoeg. Dat verschijnsel staat centraal in haar onderzoek. “We moeten niet oproepen tot meer publieke afwijzingen van geweld, maar veel meer de nadruk leggen op wat er al gedaan is in het verleden.”
Eind 2016 verscheen haar boek ‘Stereotypes and Self-Representations of Women with a Muslim Background: The Stigma of Being Oppressed’ bij Palgrave Macmillan. In 2016 ontving Margreet van Es een Marie Curie-subsidie. Zij gebruikt dit geld nu voor onderzoek naar het veroordelen van geweld door moslims in Noorwegen en Nederland.
Margreet van Es was altijd al geïnteresseerd in religie en culturele diversiteit. Tijdens haar studie geschiedenis specialiseerde zij zich in de onderwerpen migratie en gender. Ondertussen voelde zij zich steeds meer aangetrokken tot de mystieke islam. Toen ze zelf moslim werd en een hoofddoek ging dragen, merkte zij pas echt hoe het is om steeds geconfronteerd te worden met stereotypen en vooroordelen. “Wat mij opviel, was dat mensen mij ineens benaderden als representant van een minderheidsgroep en niet langer alleen als een individu.”
Debat
Door deze ervaringen raakte zij steeds meer geïnteresseerd in de beeldvorming over de islam in Nederland en in de rest van Europa. Zij besloot de ontwikkelingen in het publieke debat over de islam systematisch te onderzoeken. Volgens Van Es is het opvallend dat moslims zich steeds actiever mengen in dat debat. “Vroeger werd er vooral over moslims gepraat, maar nauwelijks met moslims. Nu laten vooral jonge moslims steeds meer van zich horen. Die nieuwe geluiden zorgen voor een grotere variëteit in meningen en standpunten, met nieuwe nuances.”
De negatieve beeldvorming over de islam en de opkomst van rechts-populistische partijen heeft voor een tegenreactie gezorgd. Vrouwen met een islamitische achtergrond proberen bijvoorbeeld al een tijd lang het stereotiepe beeld van de onderdrukte moslimvrouw te veranderen. “Veel vrouwen herkennen zich niet in dat beeld. Door de ontwikkelingen in het publieke debat zijn zij meer dan ooit gaan nadenken over hun positie in de islam en in de Nederlandse maatschappij, zonder zich te verwijderen van het geloof. Veel religieuze vrouwen hebben feministische ideeën teruggevonden in de islam.”
Verbroedering
Op dit moment doet Van Es onderzoek naar het afwijzen van extremistisch geweld door moslims. “Na iedere aanslag wordt op heel veel niveaus van moslims gevraagd om extremistisch geweld af te wijzen, ook door politici. Die vraag, of liever: die eis, is heel dwingend. Alsof moslims dat nooit eerder hebben gedaan, terwijl dat juist heel vaak gebeurt.”
Volgens de onderzoeker wordt na iedere aanslag afschuw uitgesproken. Dat gebeurt op verschillende manieren, bijvoorbeeld via protestbijeenkomsten of via sociale media. In Oslo vormden moslims een Ring van Vrede rond de plaatselijke synagoge, nadat joodse instellingen in Europa meerdere keren het doelwit waren geweest van aanslagen door IS. “Moslims nemen regelmatig dit soort vreedzame initiatieven, ondanks dat zij zich gestigmatiseerd voelen door die oproep tot afstand nemen. Eigenlijk is het heel raar dat moslims collectief ter verantwoording worden geroepen voor misdaden waar zij niets mee te maken hebben.”
Maar hoe vaak moslims ook zeggen dat zij geweld afwijzen, het is volgens Van Es nooit genoeg. Dat verschijnsel staat centraal in haar onderzoek. “We moeten niet oproepen tot meer publieke afwijzingen van geweld, maar veel meer de nadruk leggen op wat er al gedaan is in het verleden.”
Eind 2016 verscheen haar boek ‘Stereotypes and Self-Representations of Women with a Muslim Background: The Stigma of Being Oppressed’ bij Palgrave Macmillan. In 2016 ontving Margreet van Es een Marie Curie-subsidie. Zij gebruikt dit geld nu voor onderzoek naar het veroordelen van geweld door moslims in Noorwegen en Nederland.
“Dat wat wij islamofobie noemen, is eigenlijk een combinatie van onderbuikgevoelens, angst, maar ook haat en soms discriminerende praktijken en haatuitingen naar moslims.” Facebook vlog met Margreet van Es, historicus, religiewetenschapper (Universiteit Utrecht) en AISA (Amnesty International Studentgroup Amsterdam).
Volgens dr. Margreet van Es herkennen moslimvrouwen zich helemaal niet in het geschetste beeld: "Niemand is honderd procent geëmancipeerd of wordt voor de volle honderd procent onderdrukt." Een interview met Brandpunt Plus.
Socioloog Ruud Koopmans meent dat moslims zich duidelijker moeten uitspreken tegen terreurdaden van radicale geloofs-genoten. Volgens Margreet van Es doen moslims dat wel degelijk. ,,Erken dat nu eens.’’ Opiniestuk in het Algemeen Dagblad (11-01-2017)