Delen?
Aardbevingen in Groningen beheersen het nieuws. Jelle Pama, Hoofddocent Constructief ontwerp aan de Hanzehogeschool Groningen, onderzoekt aardbevingsbestendige nieuwbouw en renovatie van bestaande bouw. “Ons onderzoek zet Groningen wereldwijd op de kaart.”
Aardbevingsbestendig ontwerpen vergt voor Nederland een nieuwe benadering voor huizenbouw. Traditioneel hebben Nederlandse woningen dunne, halfsteens wanden en spouwmuren. “In een aardbevingsgebied zoals Groningen is dat een nadeel", zegt Pama, "Muren zijn niet massief genoeg om de horizontale krachten tijdens een beving te weerstaan.” De kunst is volgens hem bestaande bouw te verstevigen en innovatieve concepten te bedenken voor nieuwbouwprojecten. In dat laatste geval haalt de Groningse onderzoeker kennis uit bijvoorbeeld Turkije en Nieuw-Zeeland.
Aardbevingssimulator
Voor dit onderzoek krijgt de Hanzehogeschool begin 2017 een eigen, zogeheten triltafel. Een unicum voor Noord-West Europa. De aardbevingssimulator is in Europa verder alleen in het Italiaanse Pavia beschikbaar, en daarbuiten in landen als de Verenigde Staten en Japan. “De komst van de triltafel geeft ons onderzoek vanuit Kenniscentrum Noorderruimte een enorme boost”, zegt Pama. “Bedrijven staan te springen om mee te doen. We hebben er veel tijd en energie in gestoken. Die betaalt zich nu uit in brede nationale en Europese interesse.” Voor de aardbevingssimulator van vijf bij vijf meter wordt in Groningen een aparte hal gebouwd. De kennis die de experimenten opleveren zijn wereldwijd toepasbaar. Volgens Pama een prachtige kans voor een nieuwe industrie in de noordelijke provincie.
Specialisatie
“Aardbevingsbestendige, innovatieve bouw biedt bedrijven in de hele regio kansen om zich daarin te specialiseren. Architecten, grondstoffenproducenten, bouwbedrijven kunnen meedoen met innovatieprocessen.” Volgens Pama is de bouwwereld nog heel conservatief. Het Groningse initiatief geeft ruimte om te experimenteren en ervaringen uit te wisselen. “Er is nog zoveel dat we niet weten. We gaan onderzoeken hoe gebouwen en constructies uit verschillende bouwperioden zich gedragen. We experimenteren met nieuwe bouwmaterialen en bouwtechnieken.”
Vernieuwing
Bovendien neemt Groningen met aardbevingsbestendige bouw zelf het voortouw in herstel en vernieuwing. Burgers hebben weinig vertrouwen meer in de overheid. Volgens Pama is er daarom geen tijd om nog eens tien jaar onderzoek te doen naar schadeherstel. "Door met andere kennisinstellingen en het bedrijfsleven samen te werken in onderzoek en innovatie en deze kennis te delen, zijn de lijnen kort en kunnen we in relatief beperkte tijd – een aantal maanden tot een paar jaar – veel onderzoek doen. We kunnen de Groningers niet laten wachten. We moeten nu iets doen.”
Aardbevingsbestendig ontwerpen vergt voor Nederland een nieuwe benadering voor huizenbouw. Traditioneel hebben Nederlandse woningen dunne, halfsteens wanden en spouwmuren. “In een aardbevingsgebied zoals Groningen is dat een nadeel", zegt Pama, "Muren zijn niet massief genoeg om de horizontale krachten tijdens een beving te weerstaan.” De kunst is volgens hem bestaande bouw te verstevigen en innovatieve concepten te bedenken voor nieuwbouwprojecten. In dat laatste geval haalt de Groningse onderzoeker kennis uit bijvoorbeeld Turkije en Nieuw-Zeeland.
Aardbevingssimulator
Voor dit onderzoek krijgt de Hanzehogeschool begin 2017 een eigen, zogeheten triltafel. Een unicum voor Noord-West Europa. De aardbevingssimulator is in Europa verder alleen in het Italiaanse Pavia beschikbaar, en daarbuiten in landen als de Verenigde Staten en Japan. “De komst van de triltafel geeft ons onderzoek vanuit Kenniscentrum Noorderruimte een enorme boost”, zegt Pama. “Bedrijven staan te springen om mee te doen. We hebben er veel tijd en energie in gestoken. Die betaalt zich nu uit in brede nationale en Europese interesse.” Voor de aardbevingssimulator van vijf bij vijf meter wordt in Groningen een aparte hal gebouwd. De kennis die de experimenten opleveren zijn wereldwijd toepasbaar. Volgens Pama een prachtige kans voor een nieuwe industrie in de noordelijke provincie.
Specialisatie
“Aardbevingsbestendige, innovatieve bouw biedt bedrijven in de hele regio kansen om zich daarin te specialiseren. Architecten, grondstoffenproducenten, bouwbedrijven kunnen meedoen met innovatieprocessen.” Volgens Pama is de bouwwereld nog heel conservatief. Het Groningse initiatief geeft ruimte om te experimenteren en ervaringen uit te wisselen. “Er is nog zoveel dat we niet weten. We gaan onderzoeken hoe gebouwen en constructies uit verschillende bouwperioden zich gedragen. We experimenteren met nieuwe bouwmaterialen en bouwtechnieken.”
Vernieuwing
Bovendien neemt Groningen met aardbevingsbestendige bouw zelf het voortouw in herstel en vernieuwing. Burgers hebben weinig vertrouwen meer in de overheid. Volgens Pama is er daarom geen tijd om nog eens tien jaar onderzoek te doen naar schadeherstel. "Door met andere kennisinstellingen en het bedrijfsleven samen te werken in onderzoek en innovatie en deze kennis te delen, zijn de lijnen kort en kunnen we in relatief beperkte tijd – een aantal maanden tot een paar jaar – veel onderzoek doen. We kunnen de Groningers niet laten wachten. We moeten nu iets doen.”
Bij het EPI-kenniscentrum in Groningen hebben de eerste elf studenten van de opleiding ‘Aardbevingsbestendig ontwerpen en herstellen’ hun diploma behaald. De aanvullende opleiding voor constructeurs, die een jaar duurt, is speciaal ontwikkeld voor aardbevingsbestendige bouw in de noordelijke provincies. Het EPI-kenniscentrum is een initiatief van de Hanzehogeschool Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen en het Alfa College. Een interview bij RTV Noord met onderwijscoördinator Jelle Pama van de Hanzehogeschool Groningen. (vanaf minuut 24, 06-10-2017)
Met ingang van 1 mei 2017 heeft de Hanzehogeschool Groningen een lector Aardbevingsbestendig Bouwen. Interview in Met het oog op morgen met hogeschooldocent Jelle Pama (vanaf 27:01) (30-04-2017)