Delen?
Bioloog Ester van der Voet is Universitair hoofddocent Industriële Ecologie aan de Universiteit Leiden en verbonden aan het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML). Haar expertise omvat onder meer de verduurzaming van de grondstoffenvoorziening van de maatschappij. Circulaire economie en bio-based economy zijn daarbij belangrijke concepten.
Economische ontwikkeling hoeft niet ten koste te gaan van het milieu, is de stellige overtuiging van Ester van der Voet. Vooral de Energiewende in Duitsland, waar vol wordt ingezet op duurzame energiebronnen, is daarvan een voorbeeld. Ook de toenemende aandacht voor hergebruik van grondstoffen is een teken dat de maatschappij verandert. “Volledige terugwinning is vaak nog lastig”, zegt Van der Voet. “Zeker als het gaat om kleine hoeveelheden.” Toch ziet de grondstoffenexpert verschuivingen plaatsvinden in het ontwerp van nieuwe producten.
Grondstoffenpaspoort
De bouw recyclet al veel materialen en grondstoffen. De TU Delft legt de focus op design for recycling. “Ik verwacht dat we op den duur voor producten zoals mobiele telefoons, maar ook leidingen, kabels en kozijnen, een productpaspoort krijgen. Daarin staat welke grondstoffen zijn verwerkt en hoe die zijn gebruikt. Dat maakt recycling veel gemakkelijker.”
Die duurzame ontwikkeling raakt rechtstreeks aan het onderzoek van Ester van der Voet. De grondstoffenexpert kan het milieu-effect van elke handeling in het productieproces uitrekenen. “Dat maakt heel tastbaar of een milieumaatregel het gewenste effect heeft. Vooral als het gaat om duurzamere alternatieven voor grondstoffen en materialen, moet duidelijk zijn of een vervangend materiaal werkelijk beter is. En soms kom je tot de conclusie dat dat niet zo is.”
Haalbaarheid
Van der Voet verwacht veel van het lopende AMS-project, voor een duurzame toekomst voor Amsterdam. “Het CML is betrokken bij het onderzoek naar urban mining. We maken een geologische kaart van de hoofdstad, alsof het een echte mijn is. We kijken naar de locaties van kostbare metalen als koper, ijzer, aluminium en lood. Vervolgens bepalen we of er voldoende aanwezig is om die metalen terug te winnen en wat de mogelijkheden zijn. Voor Nederland is dit nieuw onderzoek.”
Alternatieven voor fossiele brandstoffen liggen ingewikkelder. Vooral over biomaterialen heeft Van der Voet twijfels. “Biobrandstof zie ik als een aanvulling op bestaande producten. Maar ze zullen de wereld niet redden”. Er is zoveel biomassa nodig, dat de ruimte ontbreekt om die gewassen te telen. “Hoe graag we dat ook zouden willen, de huidige economie is daar te groot voor. We kunnen niet terug naar de periode van voor het olietijdperk.”
Richting geven
Naast haar werk voor het CML is Van der Voet actief als lid van het International Resource Panel, van de VN-organisatie UNEP, en is bezig aan haar tweede termijn. Het panel is met dertig deelnemende landen relatief klein. Als het aan de Leidse onderzoeker ligt, moet het IRP zich op termijn kunnen meten met het klimaatpanel IPCC. Met regelmatige rapportages over grondstoffen en metalen, maar ook over landbouwgrond en waterverbruik.
“Dat maakt mijn onderzoek zo leuk”, zegt Van der Voet. “Methodisch te werk gaan, maar tegelijk heel praktisch. Ik kan de richting aangeven die de maatschappij op zou moeten.”
Economische ontwikkeling hoeft niet ten koste te gaan van het milieu, is de stellige overtuiging van Ester van der Voet. Vooral de Energiewende in Duitsland, waar vol wordt ingezet op duurzame energiebronnen, is daarvan een voorbeeld. Ook de toenemende aandacht voor hergebruik van grondstoffen is een teken dat de maatschappij verandert. “Volledige terugwinning is vaak nog lastig”, zegt Van der Voet. “Zeker als het gaat om kleine hoeveelheden.” Toch ziet de grondstoffenexpert verschuivingen plaatsvinden in het ontwerp van nieuwe producten.
Grondstoffenpaspoort
De bouw recyclet al veel materialen en grondstoffen. De TU Delft legt de focus op design for recycling. “Ik verwacht dat we op den duur voor producten zoals mobiele telefoons, maar ook leidingen, kabels en kozijnen, een productpaspoort krijgen. Daarin staat welke grondstoffen zijn verwerkt en hoe die zijn gebruikt. Dat maakt recycling veel gemakkelijker.”
Die duurzame ontwikkeling raakt rechtstreeks aan het onderzoek van Ester van der Voet. De grondstoffenexpert kan het milieu-effect van elke handeling in het productieproces uitrekenen. “Dat maakt heel tastbaar of een milieumaatregel het gewenste effect heeft. Vooral als het gaat om duurzamere alternatieven voor grondstoffen en materialen, moet duidelijk zijn of een vervangend materiaal werkelijk beter is. En soms kom je tot de conclusie dat dat niet zo is.”
Haalbaarheid
Van der Voet verwacht veel van het lopende AMS-project, voor een duurzame toekomst voor Amsterdam. “Het CML is betrokken bij het onderzoek naar urban mining. We maken een geologische kaart van de hoofdstad, alsof het een echte mijn is. We kijken naar de locaties van kostbare metalen als koper, ijzer, aluminium en lood. Vervolgens bepalen we of er voldoende aanwezig is om die metalen terug te winnen en wat de mogelijkheden zijn. Voor Nederland is dit nieuw onderzoek.”
Alternatieven voor fossiele brandstoffen liggen ingewikkelder. Vooral over biomaterialen heeft Van der Voet twijfels. “Biobrandstof zie ik als een aanvulling op bestaande producten. Maar ze zullen de wereld niet redden”. Er is zoveel biomassa nodig, dat de ruimte ontbreekt om die gewassen te telen. “Hoe graag we dat ook zouden willen, de huidige economie is daar te groot voor. We kunnen niet terug naar de periode van voor het olietijdperk.”
Richting geven
Naast haar werk voor het CML is Van der Voet actief als lid van het International Resource Panel, van de VN-organisatie UNEP, en is bezig aan haar tweede termijn. Het panel is met dertig deelnemende landen relatief klein. Als het aan de Leidse onderzoeker ligt, moet het IRP zich op termijn kunnen meten met het klimaatpanel IPCC. Met regelmatige rapportages over grondstoffen en metalen, maar ook over landbouwgrond en waterverbruik.
“Dat maakt mijn onderzoek zo leuk”, zegt Van der Voet. “Methodisch te werk gaan, maar tegelijk heel praktisch. Ik kan de richting aangeven die de maatschappij op zou moeten.”
Twee recente Leidse publicaties laten zien hoe je uit plantaardig afval nuttige stoffen maakt.
Nylon uit hout in plaats van olie, bijvoorbeeld. Maar of dat ook leidt tot een bio-economie? Interview met onder meer Ester van der Voet.
Nylon uit hout in plaats van olie, bijvoorbeeld. Maar of dat ook leidt tot een bio-economie? Interview met onder meer Ester van der Voet.
In 2050 wonen er 9,6 miljard mensen op aarde, en die moeten allemaal eten. Het goede nieuws is dat het kan. Het slechte nieuws: het kan niet zomaar. Interview met onder meer Ester van der Voet.
Designers of everything from mobile phones to electric car batteries should make their products far easier to recycle to offset soaring demand for metals, two United Nations reports have recommended.
Spaanstalig artikel waarin Ester van der Voet aan het woord komt als lid van het International Resource Panel